In 2023 zijn er geen schokkende fiscale wetswijzigingen voor ANBI’s aangenomen. Wel zijn er belangrijke beleidsstandpunten gepubliceerd en zijn er enkele belangrijke uitspraken van rechters geweest. In eerdere nieuwsbrieven is over sommige punten al kort geschreven. Op en na Prinsjesdag 2023 zijn uiteindelijk enkele verduidelijkingen in wetsvoorstellen aangebracht die vanaf 2024 gaan gelden.
In dit artikel noemen we vooral relevante wijzigingen voor de giftenaftrekregels met gevolgen voor ANBI’s en komt een zeer recente belangrijke uitspraak van een Gerechtshof over de giftenaftrek aan de orde.
Naast een giftenaftrekregeling in de inkomstenbelasting is er ook een giftenaftrekregeling in de vennootschapsbelasting. Daardoor kan bijvoorbeeld een B.V. giften aftrekken tot 50% van de fiscale winst met een maximum van € 100.000.
Het kabinet wilde die giftenaftrek voor de vennootschapsbelasting afschaffen en tevens in de wet vastleggen dat een voor de vennootschapsbelasting niet-aftrekbare gift voortaan niet als verkapt dividend bij de dga belast wordt in box 2 van de inkomstenbelasting (wegens bevoordeling van de dga omdat de B.V. een gift betaalt die in feite op verzoek van de dga plaatsvindt).
Het eerste (afschaffing van de giftenaftrek) is door een amendement in de stemmingsnacht in de Tweede Kamer voorkomen. Het tweede (een niet-aftrekbare gift van een B.V. is niet langer als verkapt dividend belast bij de aandeelhouder) is in stand gebleven. Vanaf 2024 kan een dga dus via de B.V. giften geven zonder het risico te lopen dat hij daarover inkomstenbelasting verschuldigd is.
Het voorgaande gaat over giften die de B.V. op verzoek van de dga doet. Daarnaast is het echter ook mogelijk dat een B.V. giften geeft op basis van haar MVO-beleid of voor haar naamsbekendheid of in het kader van sponsoring. Dergelijke zakelijke giften zijn en blijven volledig aftrekbaar als reclamekosten.
Sinds 4 oktober 2022 aangegane periodieke giften zijn gemaximeerd tot een aftrek van € 250.000 per jaar. Verder heeft de Belastingdienst dit jaar enkele standpunten gepubliceerd over de periodieke giftenaftrek.
Een behulpzaam standpunt is dat vervaldata van de periodieke schenking er niet toe doen, zolang de betalingen maar in vijf opeenvolgende kalenderjaren vallen. Het is dus mogelijk dat een overeenkomst wordt aangegaan met een eerste vervaldatum op 30 december 2023 en een laatste vervaldatum in januari 2027. Hoewel de looptijd dan in feite slechts ruim 3 jaar is, wordt voldaan aan de eis van 5 opeenvolgende jaren.
Die vereiste termijn van betalingen in 5 opeenvolgende jaren kan een probleem zijn indien een ANBI-beschikking wordt ingetrokken (soms met terugwerkende kracht) of indien de ANBI failliet gaat. De betaalde termijnen tot dat tijdstip blijven dan aftrekbaar, maar voor latere betalingen geldt geen aftrek meer. Vanaf 2024 krijgen giftgevers wettelijk de mogelijkheid in de schenkingsakte te kiezen voor beëindiging van de periodieke gift bij verliezen van de ANBI-status of faillissement van de ANBI.
Ook wordt vanaf 2024 wettelijk geregeld wat nu al toegestaan wordt dat een giftgever de resterende termijnen van een periodieke gift beëindigt ingeval van arbeidsongeschiktheid of werkloosheid.
Een andere wetswijziging per 2024 die onder andere voor de kunstsector van belang is, is dat voor giften in natura (bijvoorbeeld een schilderij) van meer dan € 10.000 een onafhankelijk taxatierapport of een recente factuur verplicht is om de gift te kunnen aftrekken. Dat geldt zowel voor de inkomstenbelasting als voor de vennootschapsbelasting.
De hiervoor genoemde giftenaftrekregels gelden voor giften aan ANBI’s. Voor goede doelen die afhankelijk zijn van giften is het hebben van een ANBI-status (beschikking) daardoor erg belangrijk. Hierboven is al iets vermeld over periodieke giften na het vervallen van een ANBI-status. Daarbij is ook genoemd dat de ANBI-status met terugwerkende kracht ingetrokken kan worden. Dat is blijkens een recente uitspraak van een Gerechtshof toegestaan indien de instelling al eerder niet voldeed aan de ANBI-vereisten. Het blijft dus van belang jaarlijks (en vooral voor de publicatiedatum van cijfers op 1 juli) in de gaten te houden of nog aan alle voorwaarden voldaan wordt.
Regelmatig publiceert de Belastingdienst sinds dit jaar “kennisgroepstandpunten” en worden nieuwe uitspraken van rechters bekend. Vers van de pers is een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam van 16 november 2023 waarin het Hof het eens was met de Rechtbank en de inspecteur dat de contributie van het lidmaatschap van Natuurmonumenten niet aftrekbaar is als gift, omdat die contributie recht gaf op het viermaal per jaar verschijnende magazine, op kortingen op excursies en andere activiteiten en op ledenkortingen op artikelen in de webshop van Natuurmonumenten.
Deze uitspraak laat zien dat ANBI’s voorzichtig moeten zijn met waardevolle tegenprestaties aan donateurs. Die kunnen hun contributie of gift niet aftrekken omdat in feite eerder sprake is van een vergoeding voor een tegenprestatie dan een vrijwillige gift zonder tegenprestatie. In veel gevallen is een gering niet al te waardevol presentje tot nu toe geen probleem en worden hierover zelden of nooit discussies of procedures gevoerd. Onbekend is of de Belastingdienst nieuw beleid heeft om strenger naar dergelijke situaties te kijken. Wellicht volgen na deze uitspraak van het hof meer procedures. Waar precies de grens ligt van wat een ANBI wel en niet kan geven als dank voor een gift was en is helaas onduidelijk. Vooral voor ANBI’s die relatief waardevolle voorrechten aan donateurs geven, is het van belang rekening te houden met deze ontwikkeling.
Er zijn al langer evaluaties van de giftenaftrekregelingen aangekondigd. Ook zijn er al jarenlang plannen om het bestedingscriterium (of de anti-oppoteis) voor ANBI’s aan te scherpen en te verduidelijken. Verder wordt de aanlevering van ANBI-gegevens aan de Belastingdienst steeds verder gedigitaliseerd. Intussen loopt de stroom kennisgroepstandpunten en uitspraken van rechters door. Ongetwijfeld valt er dus ook in 2024 weer heel wat nieuws te verwachten en te vermelden. Wij houden u op de hoogte!
