In 2022 zijn er geen schokkende fiscale wijzigingen voor ANBI’s geweest. Na Prinsjesdag was vooral opvallend het plotseling per 4 oktober ingevoerde nieuwe giftenplafond voor aftrek van periodieke giften tot € 250.000 per huishouden per jaar. Dat was een eerste actie van het kabinet naar aanleiding van het zogenaamde IBO-rapport Vermogensverdeling waarin onder andere oneigenlijk gebruik van ANBI’s aan de orde komt.
Verder werd gewacht op de door het kabinet aangekondigde reactie op het in opdracht van het Ministerie van Financiën opgestelde rapport ‘Toezicht op Algemeen Nut’ dat in juni 2022 aan de Tweede Kamer was aangeboden. Die kabinetsreactie is op 15 december 2022 verschenen. In dit artikel noemen we enkele opvallende punten uit die kabinetsreactie.
In juni 2022 zijn in een Adviesrapport van de Commissie algemeen nut beogende instellingen zeven aanbevelingen gepresenteerd die het toezicht op ANBI’s moeten verbeteren. Het kabinet komt nog niet direct met wetswijzigingen, maar kondigt wel aan dat er aanpassing van regelgeving gaat komen. Dat betreft met name een verplichting voor ANBI’s om hun gegevens via een centraal online portaal aan te leveren bij de Belastingdienst. Het doel daarvan is de informatie over en het toezicht op de ongeveer 45.000 geregistreerde ANBI’s te verbeteren en minder arbeidsintensief maken voor de Belastingdienst.
Over de vormgeving van de nieuwe verplichte gecentraliseerde aanlevering van gegevens volgt nog samenspraak met de sector. Het ontwikkelen van een online portaal kost ook tijd. Medio 2023 wordt meer bekend over wanneer inwerkingtreding haalbaar is.
Verder schrijft het kabinet dat samen met de sector onderzocht wordt of een aangescherpt bestedingscriterium kan bijdragen aan de ANBI-regelgeving. Dit heeft onder andere te maken met de zogenaamde anti-oppoteis waarover we hier al vaker geschreven hebben: ‘Hoeveel vermogen mag een ANBI aanhouden zonder tegen de anti-oppoteis aan te lopen?’
Meer duidelijkheid over de anti-oppoteis is al begin 2019 aangekondigd, maar overleg met belangenorganisaties heeft sindsdien nog steeds niet geleid tot meer duidelijkheid over de reikwijdte van de anti-oppoteis.
Het kabinet noemt als voorbeelden voor het aanscherpen van het bestedingscriterium het organiseren van een minimaal aantal activiteiten per jaar of een minimaal te besteden bedrag aan algemeen nut. Daarbij merkt het kabinet zelf echter al op dat dit lastig lijkt te realiseren, gelet op de grote verscheidenheid aan ANBI’s die zich ook op zeer verschillende manieren inzetten voor hun doelen. Het aanscherpen van het bestedingscriterium wordt nader onderzocht door de Belastingdienst en meegenomen in de evaluatie van de ANBI-regelgeving die gepland staat voor 2023.
De rapporten van commissies over ANBI’s hebben nog niet of nauwelijks tot concrete wijzigingen van de regels geleid. Gezien de complexiteit en veelheid van ANBI’s kan het nog wel een paar jaar duren voordat er wel concrete wijzigingen volgen. Aanscherping van het bestedingscriterium zal wellicht onhaalbaar zijn. Wel valt te verwachten dat op enig moment de centrale online portal voor jaarlijkse aanlevering van gegevens ingevoerd zal worden.
Het kabinet eindigt de brief van 15 december 2022 met te stellen dat het kabinet zich ook de komende jaren blijft inzetten voor de verbetering van de giftenaftrek en de ANBI-regelgeving. Later dit jaar volgt een evaluatie van de ANBI-regelgeving. Daarin zal ook aandacht zijn voor oneigenlijk gebruik van ANBI’s. Dan moet blijken of het kabinet toch nog met (andere) concrete acties gaat komen.
