Het is geen probleem als een ANBI een eigen gebouw koopt om daarin de algemeen nuttige activiteiten uit te oefenen. Gedeelten van het gebouw verhuren aan anderen om extra inkomsten voor de algemeen nuttige activiteiten te creëren hoeft ook geen probleem te zijn (binnen bepaalde grenzen). Dit gebeurt bijvoorbeeld vaak bij kerken die een eigen kerkgebouw in eigendom hebben en zalen zo nu en dan verhuren aan clubs.
Soms wil een ANBI vastgoed kopen of laten bouwen en dat in een afzonderlijke stichting onderbrengen. Een ANBI-beschikking voor die afzonderlijke stichting is dan noodzakelijk om binnen die stichting te kunnen profiteren van de giftenregelingen voor donateurs en van vrijstelling van schenkbelasting. Die situatie blijkt lastig te liggen. De belastingdienst vindt dat die afzonderlijke stichting dan als (hoofd)doel heeft het exploiteren van vastgoed (verhuur). Dat is volgens de belastingdienst geen algemeen nuttigdoel. Dat verandert niet indien het gebouw uitsluitend aan een ANBI ter beschikking wordt gesteld. Vooral dit laatste wijkt af van wat vaak gedacht wordt. Discussie is mogelijk, maar voor zover bekend lopen er geen zaken bij fiscale rechters over dit punt. Normaliter is het vanwege de tijdsduur (vele jaren) en kosten van zulke procedures ook wenselijk die te vermijden.
Een afzonderlijke vastgoedstichting kan wel een ANBI zijn indien daarin bijvoorbeeld een monumentaal kerkgebouw wordt geëxploiteerd. Dan kan zelfs sprake zijn van een zogenaamde “culturele ANBI” (met extra giftenaftrek voor donateurs). Het gaat dan dus om bijzondere gebouwen met een historische, bouwkundige en/of culturele betekenis. Vaak wordt voor zo’n ANBI dan samen met de ANBI die het gebouw gebruikt een ANBI-groepsbeschikking geregeld. Vooral bij kerken gebeurt dat vaak. Dit alles is dus niet mogelijk voor exploitatie van “normale” moderne gebouwen in een afzonderlijke stichting.
Voor de fiscale faciliteiten is dus het meest veilig dat een ANBI een gebouw voor de algemeen nuttige activiteiten zelf als ANBI in eigendom heeft. Indien het wenselijk is een gebouw in een afzonderlijke stichting te hebben, levert dat discussie met de belastingdienst op over de ANBI-status van die afzonderlijke stichting. Dat is een probleem indien die stichting giften nodig heeft. De belastingdienst vindt dat exploitatie van vastgoed als doel en activiteit niet algemeen nuttig is en dat zo’n stichting dus andere (hoofd)doelen en activiteiten moet hebben die een ANBI-beschikking toch mogelijk kunnen maken.
Fiscalist drs. Wim de Kok
